Na kočijama Svetog Ilije

Đerđ Lukač je poeziju Endrea Adija nazvao barjakom pod kojim se sve progresivno može okupiti kad nastupi vreme bitke, a i ostali savremeni kritičari slažu se da period modernosti mađarske književnosti nastupa sa stvaralaštvom upravo ovog pesnika, pripovedača i novinara, „savesti mađarske nacije”, revolucionara, proroka duhovnog preporoda i sveopšteg uništenja, upamćenog po nepokolebljivoj veri u društveni napredak i koliko i po svojoj poeziji, u kojoj je smelo razmatrao pitanja savremenog evropskog iskustva: ljubavi, prolaznosti, vere, individualnosti, rodoljublja…

U zbirci Na kočijama Svetog Ilije (1908) odvija se Adijev neprekidni boj sa religijom. Bog je za pesnika Svemoćni kome je virtuoznost uveliko dosadila, koji ne pruža vođstvo, niti kažnjava, pa i ne nagrađuje. I ova zbirka je, kao i mnoge druge koje je objavio, izazvala žestoke polemike, koje su se doticale i lika i dela pesnika, njegovog paganstva, koje je sablažnjavalo hrišćane, njegove deklarisane privrženosti levičarskim političkim ciljevima, slavljenja čulne ljubavi i neortodoksnog pristupa Bogu u svojim pesmama, radikalnim po formi, jeziku i sadržaju, kao i po kombinovanju elemenata erotizma sa političnošću, biblijskih prizora i stila sa apokaliptičkim vizijama. Na kočijama Svetog Ilije je prva zbirka Adijevih pesama koja se u celosti objavljuje na srpskom jeziku, a sa mađarskog ju je prevela Marija Cindori Šinković.