Srpski carevi i sveti Nikolaj u Bariju

Istorija srpskog naroda se u srednjem veku nije mogla zaobići, pogotovo od onih koji su pomno pratili zbivanja i beležili ih. Srpski narod je odlikovala snažna duhovnost, a sa njom kultura, obrazovanje i sve što je bilo najvrednije za ono vreme i civilizaciju. Srbija, tako, snažna i dominantna, uslovljavala je proširivanje svojih državnih granica, osnaživala ih je ali i prenosila je sve te usklađene osobine na narode svoga okruženja. Takođe, ni srpski vladari, župani i kraljevi, nisu ostajali ravnodušni prema drugim narodima i njihovim kulturama.

U materijalnom smislu su ih pomagali, posebno svetinje koje su bile na prostorima Palestine, Svete gore, Sinaja, egipatske pustinje, balkansih zemalja, pa sve do zapadnih država koje su bile na neki način upućene na Srbiju. Knjiga dominikanskog sveštenika Đerarda Ćofarija, koja nosi naslov Srpski carevi i Sveti Nikolaj u Bariju spada u red istorijske građe koja potvrđuje rečeno. On je profesor Eklisiologije čija je oblast Istočno hrišćanstvo i, razumljivo, morao se upoznati, pored svojih prethodnika, i sa istorijom srpskog naroda. Kao naučni istraživač i kao duhovnik crkve Svetog Nikolaja u Bariju nije mogao biti niko ni pozvaniji od njega da se upusti u ovu tematiku. On, čuvar moštiju Svetitelja koji je u četvrtom veku svedočio verom, hrabrošću i celosnim svojim životom Hrista Spasitelja, i čije su mošti početkom drugog milenijuma prenete u Bari iz Mira Likijskog, osvrnuo se argumentovano na tu bliskost srpske vlastele u srednjovekovnoj Srbiji i njen odnos prema ovim svetinjama. Posebno je važno za nas što se izvorna, teže dostupna i „iščeprkana“ građa našla u rukama ovog dobronamernog čoveka i da se ona u najvećem delu prvi put pojavljuje. Ali ta dokumentovana građa nije suvoparna i čisto arhivska, nego se ona ugnezdila u ličnosti i događaje srpskih vladara svedočeći i sa te strane njihovu erudiciju i široke vladarske vidike. Nemirna vremena i ondašnje prilike poput ovih današnjih, bivali su kao more koje je bura napuštala ispod blagoslova Svetoga Nikolaja. Tako su pojave i dobrodetelji naših srednjovekovnih vladara bivale vidne i izazivale su poštovanje ondašnjeg sveta, kako onda tako i do današnjih dana. Otac Đerardo Ćofari je iskreni prijatelj naše Crkve i naroda. Istraživački trud i duhovni život omogućili su mu da upozna bolje današnje prilike na našim prostorima i da iskaže svoj sud na neke nepravde koje narušavaju istorijski kontinuitet. Posebno danas kada smo usamljeni i na vetrometini, a čijim se plodovima nadahnjivalo čitavo jedno istorijsko nasleđe i čijih se principa ni do danas nismo odrekli. Bar u jednom dobrom delu našega naroda. I za jedno i za drugo ostajemo ocu Ćofariju duboko blagodarni.

(Iz predgovora protojereja-stavrofora dr Dragomira Sanda)