Srbija i srpski pokret u Južnoj Ugarskoj 1848. I 1849.

U studiji Srbija i srpski pokret u Južnoj Ugarskoj 1848-1849 , Dragoljub M. Pavlović, pripadnik veoma cenjenih srpskih istoričara prvih decenija dvadesetog veka, obradio je odnos države Srbije i srpske političke i nacionalne elite prema pokretu za dobijanje većih političkih prava srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj 1848. i 1849. godine. Standardnom istoriografskom metodom, zasnovanom na dokumentovanom proučavanju i prezentovanju izvorne istorijske građe, sa nizom autentičnih i slikovitih ilustracija i izjava naših političara i javnih radnika, Dragoljub M. Pavlović je uspeo da ovo osetljivo pitanje srpske nacionalne sudbine i srpske istoriografije predstavi načinom koji i danas, kada se pitanje autonomije Vojvodine aktuelizuje sa sasvim retrogradnim političkim pretpostavkama, može da bude inspirativan koliko naučnicima i političarima toliko i mlađim čitaocima i intelektualcima svih profila. Predgovor za izdanje Pavlovićeve studije u Kolu napisao je akademik Vasilije Krestić, koji je među savremenim istoričarima bez sumnje najpouzdaniji tumač nastojanja i borbe srpskog naroda u Južnoj Ugarskoj za političkom i nacionalnom slobodom.