Pravoslavlje

Pavel Evdokimov, dvadesetovekovni pravoslavni bogoslov, u istoriji teologije poznat prvenstveno po radovima koji tematizuju svetu tajnu braka, položaj žena u Božjem „domostroju“ i Crkvi, ulogu koju u religijskoj hijerarhiji ima presveta Bogorodica i podvižništvo ruskih žena tokom bezbožničkog, boljševičkog veka – budući da je u ranoj mladosti, ubrzo po Oktobarskoj revoluciji, bio prinuđen da napusti otadžbinu i nastani se u Parizu – veći deo života i gotovo celokupan radni vek, proveo je na Zapadu.
Zahvaljujući toj činjenici, ovaj teolog, čija dela odlikuje izrazito poetsko nadahnuće i verski zanos, očitovan u bliskosti starim, vizantijskim autorima, imao je priliku da odnos zapadnih hrišćanskih konfesija prema pravoslavlju sagleda i upozna iz prve ruke.
Njegova knjiga Pravoslavlje u srpskom prevodu Pavla Raka, u kojoj autor upečatljivo portretiše viziju svoje religije i crkve – kroz istorijski pregled njenog formiranja, antropološka i eksiološka razmatranja, preko pitanja molitve i vere, pa sve do konačnih, eshatoloških pitanja – u značajnoj meri je određena, što direktnim, što indirektnim razmatranjem sličnosti i razlika između istočnog i zapadnog hrišćanstva.
Predrasude i zablude koje zapadni čovek, obrazovan u duhu „jednog od velikih učitelja – Dekarta, Tome Akvinskog, Kalvina“ – ukoliko nije spreman da se dovoljno udubi u suštinu, ne samo da može nego gotovo nužno, u većoj ili manjoj meri, mora da gaji u odnosu na „magloviti misticizam“ pravoslavaca, Evdokimov, tako, analizira bez zle krvi, ali principijelno i beskompromisno.
Motiv i konačni ishodište Evdokimovog raskrinkavanja katoličkih i protestantskih predrasuda, međutim, nije pravoslavni trijumfalizam i osporavanje drugačijih puteva do jednog i jedinog Boga koji traže zapadni teolozi.
Naprotiv, duh Pravoslavlja Pavela Evdokimova najdoslednije je izražen u pitanju koje na početku ove knjige postavlja autor: „Suočeni sa istim Bogom, da li smo mi različiti ljudi?“