Pesak i pena

Pesak i pena, jedna od najosobenijih Džubranovih knjiga i po duhovnom sadržaju i po načinu nastanka, objavljena je na engleskom 1926. godine. Njen sadržaj čine 322 aforizma koje je Džubran zapisivao na marginama pozorišnih programa, na kovertama otvorenih pisama, na kutijama od cigareta… ili u svojoj beležnici, u najneobičnijim okolnostima, sa namerom da ideje i slike koje su mu spontano padale na um, razvije kasnije u nekom od svojih dela.

Meri Haskel, koja je predložila Džubranu da ih sakupi i objavi u jednoj posebnoj knjizi, u svom dnevniku od 17. aprila 1920. godine beleži njegovu karakterističnu reakciju: „Ti znaš, Meri, ma gde bio, ja nosim sa sobom pribor za pisanje, ništa nisam bacao od svega što sam zapisao. Tako posedujem gomilu pisamaca i čuvam ih brižljivo za tebe“.

Ove „mrvice sa gozbe duha“ objavljene su u formi knjige zahvaljujući upornosti Barbare Jung, pesnikinje i biografa Halila Džubrana, koja je znatno uticala na njenu kompoziciju. Ironijom sudbine, upravo je iz rečenice kojom je autor odbijao objavljivanje ovih aforizama („Ima u njima previše peska i pene“), izvučen i naslov ovog remek-dela.

Na kome su jeziku bili prvobitno zapisani ovi svojevrsni filozofski fragmenti? O tome Meri Haskel, u svom dnevniku od 31. avgusta 1920. godine, piše: „Sakupili smo veliki broj ovih maksima zapisanih na engleskom u njegovoj beležnici i na arapskom jeziku na mnogobrojnim papirićima“. Mihail Nuajma, intimni prijatelj Džubranov koji je priredio njegova sabrana dela na arapskom jeziku, tvrdi da je „veliki deo ovih maksima bio najpre napisan na arapskom i da ih je Džubran potom prevodio na engleski jezik.“

Već decembra 1926. godine knjiga Pesak i pena je objavljena i na arapskom jeziku, u prevodu arhimandrita A. Bašira, sa posvetom „onoj koja zna slušati muziku duše“, odnosno Meri Haskel.

U svakom slučaju, ovo delo je uzbudljivo svedočanstvo o procesu rađanja ideja koje je Halil Džubran izrazio u delima objavljenim dvadesetih godina prošlog veka (a pre svega u Proroku).