Duša ova slavenska

Tekst koji autorka velikodušno deli sa čitaocima predstavlja izraz veoma kompleksnog puta koji ilustruje duboko ontološko traganje po čovekovoj unutrašnjosti. S obzirom da je autorka kvalifikovan praktičar, sa dugogodišnjim iskustvom, ovo delo je veoma dragoceno iz više razloga.

Ono svojim aspektima prevazilazi okvire tzv. „priručnika za samopomoć“, koji se na tržištu pojavljuju u velikom broju i koji sami po sebi nisu loši ili štetni, nego su njihova moć i način korišćenja precenjeni, te stoga postaju pogubni, a ovo delo sadrži jasno naznačene etape kojima se prolazi, a ne, kako se sugeriše u pomenutim priručnicima: „modele kroz koje bi čitalac trebalo da prođe“ ‒ što eliminiše bilo koji vid eventualnog štetnog uticaja ovog dela ‒ već, naprotiv, posredstvom simbola i fiktivnih elemenata, omogućava čitaocu da ih indentifikuje, što mu pomaže u borbi i uspešnom prevazilaženju problema.

Celokupno ovo ontološko traganje predstavlja ilustraciju „dubljih slojeva ličnosti“ ‒ u Jungovom smislu ‒ ono što najčešće izražavamo pojmom „nesvesno“, kako bi se izrazili i osvetlili pozitivni aspekti fenomena „duše slavenske“, koji se često posmatra samo iz negativnog ugla: kao melanholija, apatija, patetika i sl; što je nepotpuno i netačno. Potpuno i tačno sagledavanje ovog fenomena nije samo značajno zbog apstraktnih kategorija poput: istine, pravde i sl. ili sitničavosti koja bi se odnosila na povređenu sujetu pripadnika ovih naroda, naprotiv, ovaj fenomen, koji je možda najizraženiji i najuočljiviji kod pripadnika slovenskih naroda, zapravo je univerzalan, javlja se i kod pripadnika drugih nacija, koji su duže vreme bili izloženi jakom pritisku, te je njegovo potpuno rasvetljavanje, u čemu je ova autorka uspela, veoma značajno za sve, jer model koji je iznela može kod čitaoca izazvati pozitivan terapeutski efekat.

Taj pozitivan efekat se postiže ukoliko se tekst čita upravo onako kako je i napisan: linearno, kao roman, što ovo delo strukturalno i jeste, pri čemu duša predstavlja lik koji je izražen preko svojih modifikacija: devojčice, gimnazijalke, misteriozne devojke, žene-majke i starog heroja, koji predstavljaju njene različite slojeve, čime se sugeriše da bi čitalac mogao biti svestan značenja ovih simbola i njihovog postojanja, a njihov razvoj i dovođenje u vezu sa fiktivnim elementima, koji je isprekidan tokom radnje ovog romana, predstavlja različite ilustracije i manifestacije puta koji duša prolazi. Kako fabula ovog romana teče, tako se „duša slavenska“ sve izraženije dovodi u vezu sa njenim pozitivnim aspektima, koji su, nažalost. zanemareni, koji se, nepravedno, retko ističu, a to su: snaga, jačina, izdržljivost, sposobnost brzog i efikasnog reagovanja u kriznim situacijama, toplina, ljubav itd; što autorka jasno i uspešno izražava posredstvom različitih priča o navedenim simbolima.

Veoma značajan kvalitet ovog teksta je upravo to što je napisan kao roman, a ne tzv. „priručnik“, ne samo zbog toga što se na taj način jasnije i bolje izražavaju pozitivni aspekti fenomena „duše slavenske“, nego i zbog samog efekta koji kao roman ostavlja na čitaoce ‒ etape kroz koje se prolazi, a koje su povezane sa navedenim simbolima i fiktivnim elementima, nisu izražene kao model (šablon), baš zbog načina na koji su izraženi i međusobno povezani, kao i zbog isprekidane fabube i načina na koji se krug zatvara, vraćajući se na početak, potvrđujući premisu: „slavenska duša ‒ ljubav“, čime se postiže celovitost i potpunost oslikavanja ovog fenomena, pri čemu ni poznati, negativni aspekti: patnja, koja je obično potisnuta, žrtvovanje, bol i dr. nisu zanemareni, ali je i ilustrovano kako su ih ovi simboli prevazilazišli, što pored demostrativno-ilustrativne ima i sugestivnu funkciju u pozitivnom smislu, te se pored punog i celovitog prikaza fenomena „duše slavenske“, koji predstavlja isključivo sadejstvo njenih pozitivnih i negativnih aspekata, koji su harmonizovani i stapaju se u najznačajniju univerzalnu kategoriju ‒ ljubav ‒ mogu očekivati i drugi pozitivni odjeci i efekti ovog romana.

dipl. pedagog-master Đurđica Sjerić