Andrić, Crnjanski, Pekić, pripovedne strukture srpskog (post)modernističkog romana

Milan Orlić

Doktorska studija Milana Orlića Andrić, Crnjanski, Pekić (pripovedne strukture srpskog (post)modernističkog romana), strukturalistički preispituje srpski književni kanon ХХ veka. Ova studija daje originalni doprinos srpskoj književnoj teoriji. Ovako opsežno i zahtevno istraživanje figure pripovedača i pripovednih struktura u srpskom modernizmu i postmodernizmu, kao što je Orlićevo – do sada nije objavljeno.

Obuhvatajući izbor srpskih pisaca od kojeg zastaje dah, uključujući one koji su tačno identifikovani kao „preteče“ modernizma i postmodernizma, Orlićeva studija je dubinski fokusirana na trojicu ključnih autora. Reč je piscima koji svojim delima povezuju srpski i jugoslovenski modernizam i postmodernizam: Ivi Andriću, Milošu Crnjanskom i Borislavu Pekiću.

Tako Orlić dolazi do jednog od glavnih uvida, naime, da su pripovedne strukture srpske proze prešle putanju od potpuno razvijenog pripovednog subjekta do razgrađene figure pripovedača koja više nije „zakonodavac“ teksta. Nova figura pripovedača je tumač materijala koje ugrađuje u vlastitu tekstualnu strukturu. Pomenutu evoluciju Orlić u Apendiksu studije ilustruje pomoću četiri originalne a plastične dijagramske šeme. Ove šeme, u pravom strukturalističkom maniru, sažimaju pripovedne modele u srpskoj modernističkoj i postmodernističkoj prozi. Osim za srpsku, naznačeni modeli su relevantni za istraživanja slavističke i evropske literature. Napisana na engleskom jeziku, studija je prevedena na srpski jezik.