Miloš Crnjanski je pesnik, romansijer, pripovedač i dramski pisac, jedan od najistaknutijih predstavnika modernog književnog pokreta kod nas posle Prvog svetskog rata.
Po njegovim rečima, imao je političke i revolucionarne namere kada je pisao ove pesme, želeći da liči na nemačke pesnike 19. veka. Pesme koje je objavljivao u Zagrebu, u „Književnom jugu“ i „Savremeniku“, u oficirskoj uniformi prizivale su pobunu usred ratnih, kasnije poratnih, i političkih zbivanja uopšte. Nekada mu se činilo da se pesme (vidovdanske) mogu deklamovati sa barikada, ali u trenutku osvrta, četiri decenije kasnije nisu mu više bile tako zvučne i zanosne. Svedoči o tome kako je vreme izlizalo oštricu pobune i revolta, i kako je život (pretežniji od literature) pokazao da nisu potrebne reči i poza već konkretan čin.
Pored originalnog teksta Lirike Itake iz 1919. i komentara objavljenih četrdeset godina kasnije, knjiga sadrži i autorove fotografije, rukopise, crteže i dokumenta koji se čuvaju u Legatu Miloša Crnjanskog u Narodnoj biblioteci Srbije.
Opredelili smo se da objavimo originalne stihove jedine zbirke pesama jer nije samo tematskim sklopom revolta i prevrednovanjem kulturoloških sadržaja, u koje svakako spada i aktuelna državna i politička situacija ova knjiga narušavala uspostavljeni kanon poželjnog i dozvoljenog pevanja, nego je i u formalnom smislu – pomeranjem granica stihova, razlamanjem sintakse, (delimično) slobodnim stihom predstavljala novinu koja je odslikavala novu, ratnu i posleratnu osećajnost, a zbog koje je Crnjanski „oglašen za lepru“ od vrhovnog arbitra elegancije, „Srpskog književnog glasnika“. Kritičari nisu propustili da mu osim prostaštva, pesimizma i neelegantnosti, i ostalih zamerki na književnim „burgijama“ zapaze i odsustvo slova h u genitivu množine, kao i u ostalim sklopovima gde se glas h pojavljuje.
Pesme u drugoj celini objavljene su dvadesetih godina, a poetsko stvaralaštvo zaokruženo je poemama Stražilovo, Serbia i Lament nad Beogradom.
Prozni deo knjige obuhvata autobiografske i memoarske, lirsko-esejističke zapise nastale kao objašnjenja uz pojedine pesme. Značenja ovih komentara imaju samostalnu estetsku vrednost, i mogu se čitati mimo poezije, kao što pesme, tumačene evo već više od sto godina sadrže istinu stvaranja kojoj nisu potrebni komentari.
Recenzije
Obriši filtereJoš nema komentara.