Sve naše Hede

„Heda Gabler“ Henrika Ibzena u pozorištima Srbije

Dramsko stvaralaštvo norveškog dramatičara Henrika Ibzena (1828–1906), pripada samom vrhu svetske dramske literature. S genijalnom pronicljivošću ovaj pisac detektuje probleme ličnih sudbina i konflikte pojedinca sa društvom i društvenim normama. U literaturi je ostao poznat kao iskreni zagovornik ravnopravnosti polova i u književnost uneo fenomen žene posmatran u širim okvirima. Do danas ne jenjavaju popularnost, aktuelnost i interesovanja pozorišta za scenska tumačenja njegovog dramskog opusa.

Predmet istraživanja knjige Sve naše Hede izvorno je doktorska teza Zorana Maksimovića koja se bavi izvođenjima drame Heda Gabler u pozorištima Srbije kroz istoriju (deset premijera), i vrednovanje njihovih umetničkih dometa u evropskom kontekstu. Radi oživljavanja prohujalih scenskih zbivanja, u pokušaju analize i celovitijeg sagledavanja ovog teksta, teatrološkom metodom rekonstrukcije rasvetljavaju se dve senske postavke Hede Gabler – u režiji Mate Miloševića (Jugoslovensko dramsko pozorište, Beograd 1975) i u režiji Dimitrija Đurkovića (Srpsko narodno pozorište, Novi Sad 1984). Teatrografski deo knjige sadrži podele uloga u svim izvedenim predstavama, popis Ibzenovih drama na našim pozornicama, popis prevodilaca njegovih drama na srpski jezik i filmografiju Hede Gabler. Rad je ilustrovan izvornim materijalom (dokumenti, integralni dramski tekstovi, beleške, scenografske skice, mizanscenski tlocrti, plakati, programske knjižice, afiše, fotografije…).

Dramska dela Henrika Ibzena, i nakon njegove smrti, inspirišu nove generacije reditelja i žive svoj scenski život diljem svetskih pozorišnih scena. Nesumnjiv doprinos svakako daje i srpsko pozorište.