Putopis dela prave (stare) Srbije – I-III sveska

Veliki srpski istoričar i borac za prisajedinjenje južnih srpskih zemalja Srbiji Miloš S. Milojević je napisao kapitalno istorijsko delo Putopis dela Prave (Stare) Srbije, štampano u tri knjige (1871, 1872. i 1887. godine). Delu je prethodilo putovanje na koje je Milojević krenuo početkom juna 1870. godine. Prešao je kopaoničke predele, koji su u to vreme predstavljali neku vrstu turske vojne krajine i bili naseljeni Arnautima i Čerkezima, došao na Kosovo polje, posetio Prištinu i Gračanicu, krenuo na zapad i dospeo u Metohiju. Bio je u Pećkoj patrijaršiji, Dečanima, u Prizrenu, na jugu u selu Borovice, u ohridskom Drimkolu i stigao do Elbasana. Putopisi, koje je Miloš S. Milojević objavio posle ovog putovanja, predstavljaju pravu riznicu podataka o istorijskom prisustvu Srba na prostorima Kosova, Metohije i Stare Srbije, kao i o njihovom životu. Oni sadrže mnogo podataka, koji ukazuju na srpsku prethrišćansku prošlost, prepisani su mnogi stari zapisi i natpisi iz crkava, sa grobova, iz knjiga, popisane drevne knjige i srednjovekovni dokumenti, postojeće i porušene crkve i manastiri i druge srednjovekovne građevine. Poimenično je popisao više od hiljadu postojećih naselja, sa brojem kuća i stanovnika, razvrstanih po veri i poreklu. Mnogo šta u novijoj srpskoj istoriji bi išlo drugačijim tokom da su srpski istoričari i političari ozbiljnije razmotrili činjenice koje je Miloš S. Milojević sakupio u ovom delu.