Psihologija gomila

Psihologija gomila, napisana 1895, najpoznatija je i najčitanija knjiga Gistava Le Bona (1841-1931), francuskog socijalnog psihologa i fizičara-amatera. On je pod gomilom podrazumevao organizovanu društvenu tvorevinu, u kojoj se formira kolektivna svest i u kojoj je individualnost pojedinca potencionalno izgubljena… U gomili se pojedinci stapaju u prosek i zbog toga ona nikada nije u stanju da pristupi delima koja zahtevaju visoke intelektualne napore. Gomila je impulsivna, podložna sugestiji, nepouzdana, sklona vređanju i preterivanju, kao i lažnim osećanjima, netolerantna i diktatorski raspoložena. Le Bon je među prvima istraživao odnos gomile-mase i političkih institucija, parlamentarizma, demokratije i vođa, naglašavajući da se gomile moraju voditi, usmeravati, dajući mnoge recepte iz psihologije masa koji bi služili ovom cilju. On je obeležio jednu epohu na području psihologije i sociologije masa (Trivo Inđić, Uspon masa).

Le Bon je uživao veliki ugled u francuskim intelektualnim krugovima. U njegovom domu su sredom organizovane večeri na kojima se raspravljalo o važnim društvenim i naučnim pitanjima, na kojima su gosti bili, između ostalih, A. Poenkare, fizičar, R. Poenkare, kasnije predsednik Francuske, Anri Bergson i Pol Valeri. Njegovu teoriju psihologije masa koristili su svi poznati diktatori i vođe, od Lenjina i Hitlera do današnjih, kao i svi manipulatori medijima i javnim mnenjem. Le Bonova poznatija dela su: Psihologija naroda (1902), Mišljenje i verovanje (1911), Francuska revolucija i psihologija revolucija (1912), Prve posledice rata (1916), Psihologija novog doba (1920), Psihologija politike (1921), Neuravnoteženost sveta (1923), Naučne osnove psihologije istorije (1931).