Pavle Paja Jovanović

Monografija Pavle Paja Jovanović posvećana je životu i delu najznačajnijeg domaćeg predstavnika akademskog realizma i orijentalizma XIX i XX veka. Autor publikacije je Petar Petrović, istoričar umetnosti i muzejski savetnik Narodnog muzeja u Beogradu, koji je trenutno najbolji poznavalac Jovanovićevog stvaralaštva. Petar je do sada bio autor više različitih stručnih publikacija na temu Jovanovićevog života i umetničkog opusa, među kojima se po značaju stručnog doprinosa ističe – Sistemski katalog dela Paje Jovanovića, gde se po prvi put na jednom mestu predstavlja ovaj obiman i raznovrstanumetnički opus.

Publikacija u izdanju ARTE Media donosi novinu u odnosu na postojeće publikacije o ovom umetniku. Monografija o njegovom životu i delu sadrži ne samo katalog njegovih najznačajnijih dela iz privatnih i javnih kolekcija, već i dela koja do sada nisu bila predstavljena publici. Reč je o 17 radova iz privatnih kolekcija koji do sada nisu bili viđeni.

Među skicama, akvarelima i slikama, po prvi put predstavljenim, mapirane su ključne teme kojima se Paja Jovanović bavio tokom svoje duge i izrazito plodne karijere. To su pre svega istorijske kompozicije, koje su jedna od glavnih tema u njegovom stvaralaštvu. Prvi put je predstavljena jedna od verzija monumentalne slike Furor Teutonicus koja se nalazi u privatnoj kolekciji. Tema kompozicije je borba Rimljana i Germana u Teutoburškoj šumi, a kako bi što vernije interpretirao čuvenu bitku, Jovanović je pomno proučavao istorijsku i arheološku građu. Monumentalna kompozicija donela mu je nebrojena priznanja, a izlagaoju je u mnogim svetskim gradovima pre nego što joj se izgubio svaki trag oko 1910. godine. Predstavljena je i kompozicija Boško Jugović, verzija iz 1922. godine na kojoj mitski junak jezdi na konju i predvodi vojnike u boj. Od orijentalnih scena kojima je Jovanović takođe posvetio veliki deo svog opusa prikazano je nekoliko izvanrednih kompozicija – Na straži, Balkanski ratnik sa šarkijom, Sokolar. Treći segment prikazanih radova čine vladarski portreti crnogorskog kneza Nikole Petrovića iz 1903. godine, te raskošni portret kraljice Marije Karađorđević u narodnoj nošnji, rađen oko 1922-1925. Uz njih predstavljeni su i portreti umetnikovog najdražeg modela i izvora nepresušne inspiracije, njegove supruge Hermine Muni Dauber.