Nizvodno

Bliska prošlost na području nekadašnje Jugoslavije obeležena lomovima, artikulisanjem društveno-ideoloških protivstavova kao i naglim rezovima u međuljudskim odnosima i položaju pojedinca u borbi za sopstveni opstanak, na jedan sasvim savremen i provokativan način ponovo je oživljena u knjizi Nizvodno, romanesknoj porodičnoj hronici koja u vrtlogu vremena, kroz više generacija, prati sudbine triju porodica – Cerovića, Grujića i Mandića.

Moto „Uspeli smo,/ živeli smo. / Uspećemo,/ umrećemo” koji na kraju romana izgovara Stevan Cerović, glavni protagonist i simbolični nosilac svih onih nedaća i patnji sa kojima se susreće pojedinac u previru istorije u doba Jugoslavenskog samoupravnog socijalizma, metaforično oslikava tragični susret čoveka sa teretom prošlosti i teretom budućnosti.

Život Stevana Cerovića obeležava mučno traganje za korenima, za utemeljenjem i suštinom u jednom konfuznom vremenu i prostoru između sopstvenih htenja i vernosti nasleđenoj i stečenoj ideologiji. Isprepletane sudbine članova porodica Cerović, Grujić i Mandić, neharmonični porodični odnosi i ideološki protivstavovi koji ostavljaju trajne posledice na sudbine svih junaka ove Priče, oblikuju zamršenu slagalicu Života koja, ne slučajno, podseća na savremene Korene Dobrice Ćosića i Prokletu avliju Ive Andrića.

Roman Nizvodno tako postaje još jedno autentično preispitivanje činjenica Istorije, ali istovremeno i onih fundamentalnih ontoloških, egzistencijalnih i najintimnijih ljudskih drama koje su u velikoj meri uslovljene upravo surovom „rukom”Prošlosti. U ovoj knjizi narativni pasaži usmeravaju se na 20. vek u celosti – od Prvog i Drugog svetskog rata, ka utemeljenju komunizma, samoupravnog socijalizma, do studentskih demonstracija 1968. i svih predstojećih događaja, pa sve do 1993. godine, do smrti jedne od junakinja romana, kojom se i ova kompleksna Priča završava.

Poput razotkrivene Pandorine kutije, roman tako čitaocima ostavlja otvorena pitanja:
Kakva su pravila Igre?
Da li krenuti Nizvodno ili Uzvodno?
I da li iz lavirinta Istorije ima suštinskog izlaska?