Naličja modernizacije: Srpska država i društvo u vreme sticanja nezavisnosti

Desetog avgusta 1878, na rođendan kneza Milana Obrenovića, formalno je proklamovana nezavisnost Kneževine Srbije, izvojevana u ratovima protiv Osmanskog carstva 1876‒1878. „Rano top puče s grada, zazvoniše zvona u svim crkvama“, zapisao je u svom dnevniku toga dana književnik Milan Đ. Milićević. Topovski plotuni s Kalemegdanske tvrđave simbolično su označili kraj jednog razdoblja u istoriji novovekovne Srbije, razdoblja izgradnje države i borbe za izdvajanje iz okvira Osmanskog carstva i međunarodno priznanje nezavisnosti, kao njen najznačajniji spoljnopolitički uspeh u 19. veku. Kako ondašnja politička elita, tako i kasnija istoriografija, sticanje nezavisnosti posmatrali su ne samo kao prelomni trenutak u političkoj istoriji, već i kao neophodnu pretpostavku sveobuhvatnog privrednog, društvenog i kulturnog razvoja. Međutim, pri ukazivanju na višestruki značaj koji je sticanje nezavisnosti imalo za srpsku državu i društvo, često se gubi iz vida da su mogućnosti razvoja suštinski bile uslovljene postojećom okolnostima. Tim okolnostima, odnosno strukturnim pretpostavkama državnog, društvenog i privrednog razvoja Srbije u vreme njene afirmacije kao nezavisne države, bavi se ova knjiga.