Vučje leglo

Hilari Mantel, dobitnica nagrade Men Buker, jednog od najprestižnijih književnih priznanja u svetu koji za književnost sve manje mari (mada mu je ona, verovatno, potrebnija nego ikad), nije „običan“ pisac, kao što ni njen nagrađeni roman Vučje leglo nije običan izdanak već prilično istrošenog žanra istorijskog romana.

Ovoj književnici, koju kritika bez neumerene pompe naziva „ženskim Tolstojem XXI veka“, „najvećom pojavom u engleskoj književnosti posle Dž. R. R. Tolkina“, ali i „intelektualno nadmoćnim i beskrajno duhovitim Crnim Gujom koji rasteruje izmaglicu jednog zabludelog žanra“, pošlo je za rukom ono što – možda, ili neizbežno – priželjkuje svaki pisac: da zvucima, bojama, obrisima, mirisima i duhom oživi jedno prošlo vreme i ljude, prave ljude, koji su u tom prošlom vremenu živeli svoju sadašnjost.

Dvor kralja Henrija VIII, brižnog oca nacije i drčnog raspikuće, bogobojažljivog razvratnika, plemenitog dželata i okrutnog dobročinitelja, nikada nam nije bio tako opipljiv, tako prêgledan, tako blizu kao dok, zadržavajući dah, jezdimo kroz književno prostranstvo Hilari Mantel. Ona, istina, do poslednjeg trena čuva spisateljskog keca u rukavu, ali za predanog čitaoca sve su karte na stolu: volja za moć i nevolja u nemoći, čistota stradalnika i nada otpadnika, jad dozvoljenih i jeza zabranjenih ljubavi, besmislena žrtva i jarosna ambicija, strahota gubitka i radost pobede, strastveni susreti zetova sa svastikama, svekara sa snahama… – Vladimir D. Janković
 

Henri VIII Tjudor izaziva vlast crkve svojom željom da se razvede od kraljice Katarine Aragonske i odlukom da se oženi Anom Bolen, svojom ljubavnicom, kako bi sa njom dobio muškog naslednika, pokreće plimu verskih, političkih i društvenih previranja koja odjekuju Evropom tokom čitavog 16. veka. Kada je papa, pod uticajem katoličkih kraljeva, odbio da poništi brak sa prvom ženom, Henri VIII prekinuo je sve veze sa Vatikanom i Rimom i Zakonom o supremaciji i 1534. godine proglasio se za vrhovnog vladara engleske crkve.

U pozadini onoga što će dovesti do konačnog otcepeljenja engleske crkve i osnivanja samostalne anglikanske crkve, jedan sin zanatlije kojeg u prvim scenama romana srećemo svog okrvavljenog od mučkih batina koje je dobio od svoga oca izrasta iz bede niske klase do jednog od kraljevih najbližih savetnika – reč je o Tomasu Kromvelu, kome Mantelova u ovom romanu dodeljuje ulogu hroničara. Sami Kromvelovi počeci istorijski nisu dovoljno poznati i Mantelova upravo tu nalazi prostor da svojom snažnom imaginacijom oživi jednu od najuticajnijih ličnosti u engleskoj istoriji 16. veka, pažljivo gradeći odnose u njegovoj porodici, snažno motivišući njegov odlazak od oca i njegovu ambiciju koju će hraniti čitavog života.

Mešajući istorijske činjenice i fikciju Mantelova sa uspehom dočarava duh vremana i na pozornicu istorije izvodi ključne likove: Henrija VIII, Katarinu Aragonsku, sestre Bolen i Tomasa Mora, kraljevog oponenta.

Pored prestižne Bukerove nagrade roman Vučje leglo dobio je i mnoge druge: ušao je u uži izbor za prestižnu 2010 Orange Prize, širi izbor za the Costa Novel Award 2009. Komisija za izbor Costa Book nagrade 2009 napisala je: „Među najboljim knjigama ove godine – istorijski roman u punom sjaju ovog žanra.“