Ostrvo

“Ostrvo” je poslednji Hakslijev roman, nastao godinu dana pre piščeve smrti. Svoje izvrsno poznavanje indijske duhovnosti i filozofije Haksli je bogato iskoristio u ovom romanu. On želi da stvori ideal mnogih velikih umova zapada (jedan od najpoznatijih u tom nastojanu je bio K. G. Jung), da spoji i pomiri zapadni racionalizam i istočnjački misticizam. Pored toga, želi da iskoristi najvrednija dostignuća indijske i zapadne nauke i umetnosti i tako stvori idealne uslove za razvoj stanovnika svog “malog, smešnog ostrva”, kako ga naziva junakinja romana. Stanovnici ove utopije su neka idealna evroazijska rasa, lepe spoljašnjosti i natprosečnog uma. U životu se služe mnogim duhovnim “tehnikama”, koje uglavnom zasnivaju na indijskoj jogi – umećem ovladavanja znanja, ljubavnog akta (tantre) itd, pa čak i metodom svesnog umiranja. Ne zaziru čak ni od droge, jer je Haksli eksperimentisao sa psihodeličnim supstancama, stvorivši svoju čuvenu knjigu “Vrata percepcije”. Haksli, zaokupljen misticizmom i željan mističkih doživljaja, ipak stvara u ovom romanu filozofsko-sociološku studiju o problemima koji zaokupljaju intelektualce našeg doba, preokupiranost njihovom ulogom i smislom u haosu našeg vremena, kroz ličnu dramu glavnog junaka.